Google Earth 'de Neden Rakım Görünmüyor?

Google Earth de rakım yani yükseklik değerleri, sağ alt kısımda gösterilir. Eğer bu değeri sıfır olarak görüyorsanız, Katmanlardan, yani sol alt köşedeki tablodan "Arazi" seçeneği seçili olmalıdır.

Katmanlar bölümünde ki Arazi seçeneğinin kutucuğu işaretli olması gereklidir.

GNSS Ağ Tasarımında Güvenirlik Analizi Örneği

Jeodezik ağlar tasarlanır, noktalar zemine tesis edilir ve GNSS gözlemleri yapılarak dengeleme hesabı yapılır. Böylece en olasılıklı koordinat değerlerini hesaplamış oluruz. Ancak bunların herbiri zaman ve maliyet gerektirir. 

Jeodezik ağların kullanım amaçlarına uygun olarak tesis edilmesi için tasarım aşamasında optimizasyonun yapılması gerekir. Jeodezik ağların optimizasyonunda genel amaç, duyarlılığı iyi, güvenirliği yüksek ve maliyeti düşük jeodezik ağların tesisi için en uygun şeklin ve  gözlem planının oluşturulmasıdır.

Bir örnekle GNSS ağ tasarımının güvenirlik analizinin nasıl yapıldığını sizlere anlatmaya çalışacağım. Kendi araştırmalarıma dayalı bir örnek olacağından yanlışlarım olabilir. Eksiklerim veya hatalarım varsa yorum kısmında belirtmenizden memnuniyet duyacağım.

1. Koordinatların Belirlenmesi

Google Earth yardımı ile çalışma alanımızda yaklaşık olarak tesis edeceğimiz noktaları belirleyelim.

Noktaların nasıl tesis edileceği, baz uzunluğunun ne kadar olması gerektiğini "Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği" nden bakabilirsiniz. Bu örnekte C4 koordinatı bilinen C1, C2 ve C3 bilinmeyen noktalar olsun. Google Earth'de yer işareti ekleyerek noktalarımızı atalım. Google Earth'den coğrafi koordinat ve aynı zamanda ortometrik yükseklik elde edebiliriz. Unutmayın! yapacağımız tüm işlemler sanki araziye nokta tesis etmişiz ve GPS ölçümleri yapmışız gibi düşünüyoruz. Zaten asıl amacımızda öncesinde tasarladığımız ağın güvenilir olup olmadığını test etmek. Bu işlemde tek fark, koordinatları GPS ten değil sanki GPS ile ölçmüşüz gibi google earth den alıyoruz. 6 adet baz ölçümü yapacağımızı tasarlıyoruz. Ölçümler ve koordinatlar aşağıda ki gibidir.

                     

2. Coğrafi Koordinatların Kartezyen Koordinatlara Çevrilmesi

Tüm işlemler Excel de yapıldı. Farklı programlar kullanabilirsiniz.Matris işlemlerinde Excel kolaylık sağlıyor. Coğrafi koordinatları Kartezyen koordinatlara çevirmek için (www.harita.gov.tr ) eski ismi ile Harita Komutanlığı yeni ismi ile Harita Genel Müdürlüğünün sitesinden de faydalanabilirsiniz. Fakat bu sitede koordinatları tek tek girmeniz gerekebilir. Excel de ise çoklu veriler ile işlem yapabilirsiniz.

Coğrafi koordinatlar yani fi ve lamda değerlerini ile H ortometrik yüksekliğini, kartezyen koordinatlara yani X, Y, Z ye dönüştürürken bazı formüller kullanacağız. Aynı zamanda  kullanılan elipsoidin parametrelerini de bilmeniz gerek. Öncelikle yükseklikten bahsedelim. Dönüşümde ortometrik yükseklik değil elipsoidal yükseklik kullanılır. Elipsoidal yüksekliği hesaplayabilmeniz için çalışma bölgesine ait ondülasyon değerlerine ihtiyacınız var. Ortometrik yüksekliği google earthden almıştık. Bu değere ondülasyonu da eklerseniz eelipsoidal yükseliği bulursunuz. Bizim bölge için N=38,04 m. dir.

ELİPSOİD	YILI	a(m)	b(m)	f
Everest	1830	637304	6356102.856	1/300.8
Bessel	1841	6377394.315	6356075.986	1/299.153
Clarke	1866	6378206	6356584.963	1/295
Hayford	1910	6378388	6356911.946	1/297
Krassovsky	1938	6378245	6356863.019	1/298.3
Fischer	1968	6378150	6356768.337	1/298.3
GRS80	1979	6378137	6356768.337	1/298.257222101
WGS84	1984	6378137	6356752.314	1/298.257223563

Yukarıda ki şekilde elipsoid parametrelerini görmektesiniz. Google Earth den coğrafi verileri temin ettiğimiz için WGS84  için tanımlanmış olan parametreleri kullanacağız.

Referans Elipsoid

Bir referans elipsoid iki yarı eksenine bağlı olarak aşağıdaki parametreler elde edilir;

Elipsoid basıklığı (f)            f= (a-b) / a

1. Eksentrisite (e²)               e² = (a²-b²)/a²

2. Eksentrisite (e’²)               e² = (a²-b²)/b²

Bir parametre çiftinin bilinmesi diğerlerinin elde edilmesi için yeterlidir.                                                                                                                                                e² = f (2-f)                          b=a (1-f)

Formüller yardımı ile hesaplamalarımızı yapalım. Bilinenler; noktaların coğrafi koordinatları (fi, lamda), H ortometrik yükseklik ve bu yüksekliği (h) elipsoidal yüksekliğe çevirebilmek için gerekli olan (N) ondülasyon değeri ile referans elipsoidinin parametreleri (yukarıda ki tabloda gösterilmiştir.) Geriye sadece formulleri uygulamak kalıyor.

Herbir H değerine N=38,04 m. eklenerek elipsoidal yükseklik bulundu.

Formüller yardımı ile a, b ve e^2 değerlerini hesapladık.

3. Geosentrik Koordinatların Toposentrik Koordinatlara Dönüştürülmesi

Yukarıdaki tabloda kırmızı ile gösterilen koordinatlar, google earthden alınan enlem boylam ve yükseklik değerlerinin kartezyen koordinatlara dönüştürülmüş halidir. Şimdi ise bu koordinatları yer merkezli (Toposentrik) koordinatlara dönüştüreceğiz. Bunun için çalışma bölgesinin ortasında bir yerde koordinat değeri gerekli.

Yukarıda  kartezyen koordinatlardan toposentrik koordinatlara dönüşüm formüllerini görmektesiniz.

4. Redundans Değerlerinin Hesaplanması

Redundans değerleri 0.3 ile 0.5 değerleri arasında olması beklenir. 0.5 'ten fazla olması aşırı duyarlı anlamına gelir. 0.3 ' ten küçük olması ise duyarsız olduğu anlamına gelir. Yukarıda ki matris formüllerini excel yardımı ile uygulayalım.

İlk olarak Ağırlık matrisini bulalım.  Ağırlık matrisi köşegen bir matristir. Ağırlık matrisi formülü;

P= m0²^ / mi² şeklinde hesaplanır. m0 burada öncül varyansı, mi ise ölçülerin karesel ortalama hatasını ifade eder. m0 için 1 değerini kabul edebiliriz. mi değeri ise 3mm+0.1 ppm aletin hatasını (gps in katalog değeri) kullanarak x, y ve z eksenlerindeki ağırlıkları hesaplayacağız. burada dikkat etmeniz gereken husus, ppm kilometre cinsinden olduğu için değerleri km'ye çevirmeyi ihmal etmeyin. İlk olarak Dx, Dy ve Dz değerlerini toposentrik koordinatlar yardımı ile hesaplayalım.

Ağırlık Matrisi : Ağırlık matrisi 6 ölçü için 6x 3(xyz)= 18 satır ve 18 sütündan oluşacak.

Katsayılar Matrisi : Katsayılar Matrisi 18x9 olacak. Çünkü satırlara ölçülerin (Vx,Vy,Vz) değerleri gelecek sütunlara ise 3 bilinmeyen noktanın x,y ve z değerleri yani 9 değer gelecek.

Birim Matrisi : Birim matris köşegenleri 1 den oluşan matristir. Bu örnekte 18x18  birim matris oluşturduk.

Köşegen değerler ölçünün  x, y, z değerlerinin  redundanslarını vermektedir. Ağ geometrisi homojen ve gergin olduğundan değerler 0,5 civarında çıkmıştır. Bu da ağın güvenilir olduğunu gösterir. Eğer değerler düşük çıksaydı, o noktalara ilave ölçüler yapabilirdi. 

Hazırlayan : Abdurrahman ATMACA

Yapı Aplikasyon Projesi Nedir?

Harita Uygulama Projesi İçin Hazırlanacak Olan Yapı Aplikasyon Projesi

Yapı Aplikasyon Planı, diğer bir adıyla HUS (Harita Uygulama Sorumluluğu) projesi (SHKM) Serbest Çalışan Harita ve Kadastro Mühendisleri tarafından hazırlanan planlardır. Yapı aplikasyon projesi; parsele ait aplikasyon krokisine dayanılarak ve vaziyet planına göre yapının araziye aplikasyonunu sağlamak üzere, yürürlükteki imar planında gösterilen ya da planda belirtilmemiş ise bu Yönetmelikte belirlenen yapı yaklaşma mesafeleri, yapı projelerine göre köşe koordinatları ve röper noktaları ülke koordinat sistemine işlenmek üzere harita mühendislerince hazırlanıp imzalanan projeyi ifade eder. Mimari proje, plankote, imar durumu, aplikasyon krokisi esas alınarak hazırlanan bu projeler, içerisinde koordinat özet çizelgesi, tabi zemin kotları, temel üstü ve subasman kotları, kübaj hesabı, pafta, ada, parsel bilgileri ile alan özet çizelgesi ihtiva eder. Projenin hazırlanış biçimi, belediyelerde faklı şekillerde yapılmakta  olup belli bir standardı bulunmamaktadır. Örnek teşkil etmesi açısından yukarıda daha önce hazırlanmış bir Yapı Aplikasyon Projesi gösterilmiştir.

Res'en Cins Değişikliği İçin Hazırlanacak Olan Yapı Aplikasyon Projesi

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü  Kadastro Dairesi Başkanlığı tarafından yayınlanan  2021/2 sayılı genelgeye göre; "Yapı Aplikasyon Projesinin kullanılan yer kontrol noktaları koordinatları, parsel köşe noktalarına ilişkin ortometrik olarak ölçülen Parsel Zemin Kotu, yapı köşe noktalarına ilişkin ortometrik olarak ölçülen Bina Zemin Kotu ve yapıya ilişkin MEGSİS’e uyumlu CAD tabanlı haritasına ilişkin sayısal veriler içermesi gerekmektedir."  denilmektedir.

Ayrıca, Ülke mevcut geoid bilgilerine göre BATI-ORTA ve DOĞU olarak sunulan TG20 Geoid Ondülasyon değerlerine göre TUSAGA-Aktif Sistemi üzerinden yapılacak GNSS ölçüleri ile belirlenen kota; Ortometrik Kot, Yapımı planlanan ya da tamamlanan binanın mimari projelerden yararlanılarak elde edilen köşe noktalarının araziyi yüzeyini kestiği noktanın kota; Bina Zemin Kotu ve Bina yapılması planlanan parselin köşe noktalarının kotuna ise Parsel Zemin Kotu denilmektedir.

Yazıya göre;
Parsel Zemin Kotu kısmına; Mimari projede yer alan yapımı planlanan yani düzenleme kotlarını ifade eden kotlar yazılmalıdır. Yani mimaride yer alan değerler baz alınmalıdır. Ayrıca bu değerler ortometrik yükseklik olmalı, yani deniz seviyesine göre olan yükseklikler yazılmalıdır. Şayet GPS ile elipsoidal yükseklik belirlenmiş ise TG20 Ondülasyon değeri düşülerek ortometrik yükseklik bulunmalıdır. Bu (N) ondulasyon değeri de Açıklamalar kısmına yazılmalıdır.

Bina Zemin Kotu kısmına; Mimari projede yer alan yapımı planlanan yani düzenleme kotlarını ifade eden kotlar yazılmalıdır. Yani mimaride yer alan değerler baz alınmalıdır. Ayrıca bu değerler ortometrik yükseklik olmalı, yani deniz seviyesine göre olan yükseklikler yazılmalıdır. Şayet GPS ile elipsoidal yükseklik belirlenmiş ise TG20 Ondülasyon değeri düşülerek ortometrik yükseklik bulunmalıdır. Bu (N) ondulasyon değeri de Açıklamalar kısmına yazılmalıdır.

Proje Koordinat Bilgisi olarak; Projenin datumuna göre hareket edilmeli. bazı taşınmazların pafta koordinatları ITRF96, bazıları ise ED50 datumuna göredir. Bu durumunda tüm bilgiler buna göre belirtilmelidir. Örneğin;

Datum; ITRF96 ise datum kısmına ITRF96 yazılmalıdır.

Projeksiyon; UTM 3 derecelik yazılmalıdır.

Elipsoid ; GRS80 elipsoidi olmalıdır.

D.O.M.; 3 derecelik projeksiyonlarda bölgeye göre belirlenir. bunun için "İllerin dilim orta meridyenleri" yazımıza bakabilirsiniz.

Dilim; Dilim numarası, şayet 3 derecelik projeksiyondan bahsediyor isek, yazılmamalı. 6 dereceliklerde dilim numarası yazılabilir.

Referans yüksekliği: "Ortometrik" ifadesi yazılmalı, yani deniz seviyesinden olan yükseklik.

Yukarıda bahsedilen bilgiler, ED50 için değişecektir. Örneğin Elipsoid bilgileri gibi.

Datum; ED50 ise datum kısmına ED50 yazılmalıdır.

Projeksiyon; UTM 3 derecelik yazılmalıdır.

Elipsoid ; Hayford elipsoidi olmalıdır.

D.O.M.; 3 derecelik projeksiyonlarda bölgeye göre belirlenir. bunun için "İllerin dilim orta meridyenleri" yazımıza bakabilirsiniz.

Dilim; Dilim numarası, şayet 3 derecelik projeksiyondan bahsediyor isek, yazılmamalı. 6 dereceliklerde dilim numarası yazılabilir.

Referans yüksekliği: "Ortometrik" ifadesi yazılmalı, yani deniz seviyesinden olan yükseklik.

Bu bilgiler kendi görüşümü ifade eder. Doğruluğu konusunda araştırmanızı tavsiye ederim.

Yazıyı Değerlendirin.
         

Etiketler: Yapı Aplikasyon Projesi harita uygulama sorumluluğu HUS Teknik uygulama sorumluluğu  TUS harita projesi harita mühendisleri  yapı aplikasyon projesi krokisi nasıl hazırlanır  örnek  nasıl yapılır yapı aplikasyon projesi yapımı ve uygulaması fenni mesuliyet proje müellifliği harita teknik uygulama sorumluluğu bina yapı subasman kotu temel üstü kotu tabi zemin kotu ed50 koordinatlar aplikasyon krokisi kotlu kroki alan hesabı koordinar özet çizelgesi

TKGM Parsel Sorgulama Uygulamasından Koordinat İndirme

Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgulama sayfasından  koordinat indirmeniz mümkün. Aşağıda hazırlamış olduğum resimler ile aşamaları takip ederek işlemi yapabilirsiniz. Hazırlayan : Abdurrahman ATMACA (Harita Mühendisi)

                             

Yazımızı Değerlendirin.

        

İllerin Dilim Orta Meridyenleri (Boylamları)

	3 Derece Dilim Orta Mediryeni	Dilim Numarası / Zone	6 Derece Dilim Orta Meridyeni	Dilim Numarası / Zone	6 Derece Dilim Orta Meridyeni
ADANA	36	Zone36	33	Zone37	39
ADIYAMAN	39	Zone37	39
AFYONKARAHİSAR	30 ve 33	Zone35	27	Zone36	33
AĞRI	42 ve 45	Zone38	45
AMASYA	36	Zone36	33	Zone37	39
ANKARA	30 ve 33	Zone36	33
ANTALYA	30 ve 33	Zone35	27	Zone36	33
ARTVİN	42	Zone37	39	Zone38	45
AYDIN	27 ve 30	Zone35	27
BALIKESİR	27 ve 30	Zone35	27
BİLECİK	30	Zone35	27	Zone36	33
BİNGÖL	39 ve 42	Zone37	39
BİTLİS	42	Zone37	39	Zone38	45
BOLU	30 ve 33	Zone36	33
BURDUR	30	Zone35	27	Zone36	33
BURSA	27 ve 30	Zone35	27
ÇANAKKALE	27	Zone35	27
ÇANKIRI	33	Zone36	33
ÇORUM	33 ve 36	Zone36	33
DENİZLİ	30	Zone35	27
DİYARBAKIR	39 ve 42	Zone37	39
EDİRNE	27	Zone35	27
ELAZIĞ	39	Zone37	39
ERZİNCAN	39 ve 42	Zone37	39
ERZURUM	42	Zone37	39	Zone38	45
ESKİŞEHİR	30 ve 33	Zone36	33
GAZİANTEP	36 ve 39	Zone37	39
GİRESUN	39	Zone37	39
GÜMÜŞHANE	39	Zone37	39
HAKKARİ	42 ve 45	Zone38	45
HATAY	36	Zone36	33	Zone37	39
ISPARTA	30 ve 33	Zone36	33
MERSİN / İÇEL	33 ve 36	Zone36	33
İSTANBUL	27 ve 30	Zone35	27
İZMİR	27	Zone35	27
KARS	42 ve 45	Zone38	45
KASTAMONU	33	Zone36	33
KAYSERİ	36	Zone36	33	37	39
KIRKLARELİ	27	Zone35	27
KIRŞEHİR	33 ve 36	Zone36	33
KOCAELİ / İZMİT	30	Zone35	27	Zone36	33
KONYA	30 ve 33	Zone36	33
KÜTAHYA	30	Zone35	27	Zone36	33
MALATYA	39	Zone37	39
MANİSA	27 ve 30	Zone35	27
KAHRAMANMARAŞ	36 ve 39	Zone37	39
MARDİN	39 ve 42	Zone37	39
MUĞLA	27 ve 30	Zone35	27
MUŞ	42	Zone37	39	Zone38	45
NEVŞEHİR	33 ve 36	Zone36	33
NİĞDE	33 ve 36	Zone36	33
ORDU	36 ve 39	Zone37	39
RİZE	42	Zone37	39
ADAPAZARI / SAKARYA	30	Zone36	33
SAMSUN	36	Zone36	33	Zone37	39
SİİRT	42	Zone37	39	Zone38	45
SİNOP	33 ve 36	Zone36	33
SİVAS	36 ve 39	Zone37	39
TEKİRDAĞ	27	Zone35	27
TOKAT	36	Zone36	33	Zone37	39
TRABZON	39	Zone37	39
TUNCELİ	39	Zone37	39
ŞANLIURFA	39	Zone37	39
UŞAK	30	Zone35	27
VAN	42 ve 45	Zone38	45
YOZGAT	33 ve 36	Zone36	33	Zone37	39
ZONGULDAK	33	Zone36	33
AKSARAY	33	Zone36	33
BAYBURT	39 ve 42	Zone37	39
KARAMAN	33	Zone36	33
KIRIKKALE	33	Zone36	33
BATMAN	42	Zone37	39
ŞIRNAK	42	Zone37	39	Zone38	45
BARTIN	33	Zone36	33
ARDAHAN	42	Zone38	45
IĞDIR	42 ve 45	Zone38	45
YALOVA	30	Zone35	27
KARABÜK	33	Zone36	33
KİLİS	36	Zone37	39
OSMANİYE	36	Zone36	33	Zone37	39
DÜZCE	30	Zone36	33

1/1.000 ve 1/10.000 ölçekli haritalar, 3 Derece genişlikte

1/25.000 ve üst ölçekli haritalar 6 Derece genişlikte 

Zone yani Dilim numarası sadece 6 derecede olur. Yukarıda ki tabloda gösterilen bazı iller, her iki dilimde de yer aldığı için her ikisi de yazılmıştır. (Hazırlayan: Abdurrahman ATMACA)

Yazımızı Değerlendirin.